Zon, zee, zand en een zelfingenomen zak. Met Roter Himmel maakt Christian Petzold, het Duitse wonderkind achter Barbara (2012) en Undine (2020), een zomerfilm over het innerlijke vuur van een zelfzuchtige schrijver.
Terwijl de bossen aan de Baltische kust in lichterlaaie staan, trekken kunstenaarsvrienden Leon en Felix eropuit om aan hun roman en fotoportfolio te werken. Tot grote frustratie van die eerste blijken ze het zomerhuisje van Felix’ familie bij aankomst te moeten delen met de mysterieuze Nadja. Ook haar vriend Devid verstoort de verhoopte rust vaker dan hem lief is. Want hoewel zijn zomergenoten de perfecte balans tussen werk en vertier vinden, staat Leons arbeid dat naar eigen zeggen niet toe.
Toch zien we Leon nooit echt werken, noch aan zijn manuscript noch in het huishouden. Acteur Thomas Schubert zet de auteur dan ook voortreffelijk neer als een poseur die zijn onzekerheden maskeert met vooringenomenheid. Daartegenover plaatst regisseur Christian Petzold zijn recente fetisjactrice Paula Beer, die als manic pixie dream girl het verlangen in Leon aanwakkert en al doende zijn pedante pantser afbrandt. Het straffe samenspel en de dialogen weerhouden dat de film dezelfde kant opgaat als Leons bullshit-romans.
Aan de hand van subtiele hints fileert Petzold het kunstenaarschap op heel fijnzinnige wijze.
Vergeleken bij het werk van de jonge schrijver slaagt Petzold er wel in metaforen te vinden voor het innerlijke leven van zijn hoofdpersonage. We kunnen de oprukkende bosbranden rond het oude zomerhuis gerust lezen als het vuur dat Nadja langzaam maar zeker in Leon doet oplaaien.
Kwetsbaar randje
Het verwondert niet dat Petzold voor het broeierige Roter Himmel de mosterd haalde bij de zonovergoten klassiekers van Éric Rohmer. Met zijn eigen zomerfilm vertaalt de Duitser het succesrecept van zijn Franse evenknie zonder fouten naar de 21ste eeuw. Zo voert hij, net als in La collectionneuse (1967), een pedante protagonist op die reteblind is voor alles wat er om hem heen speelt. Petzold brengt zijn karakterstudie op smaak met een menselijke en actuele gelaagdheid. Alleen jammer dat hij op het einde het ritme van de zee steeds meer uit het zicht verliest.
In tegenstelling tot de andere personages geeft de hautaine auteur zich ook op vestimentair vlak nooit volledig bloot. Terwijl Felix en Devid in zwemshorts over het scherm paraderen, blijft Leon zelfs op het strand van kop tot teen aangekleed. Wel krijgen we vaak de grillige rand van zijn borsttatoeage te zien. Alsof er onder de perfect gecureerde façade van donkere designoutfits iemand anders schuilt. Zijn met tape bij elkaar geplakte rugzak doet alleszins vermoeden dat achter Leons arrogantie diepe wonden weggestopt zitten. Aan de hand van die subtiele hints fileert Petzold het kunstenaarschap op heel fijnzinnige wijze. Want als Leon zich in het echte leven al niet kwetsbaar durft op te stellen, kan je de vraag stellen of hij daar op papier wel toe in staat is.
Zomerzoet droomscenario
Helaas zijn de andere personages nogal vlak uitgewerkt in vergelijking met Leon. Onder de vriendschap met Felix woedt overduidelijk een seksuele spanning, maar Petzold vangt daar nooit echt iets mee aan. Je kan je dan ook vaak afvragen waarom Felix het brallerige gedrag van zijn vriend blijft dulden. Zelfs nadat hij zich luid verzet tegen Leons kleinerende opmerkingen aan het adres van Devid en er iets breekt tussen hen, verandert er voor de rest bitter weinig. Alleen de komst van Leons uitgever brengt een allesverwoestende aardverschuiving met zich mee.
Roter Himmel is een zomerzoete ode aan onze al te menselijke hang naar zelfzucht in een wereld die in brand staat.
Maar zelfs dan heerst vooral het gevoel dat de visite alleen maar dient om het zomerzachte tempo in een stroomversnelling te brengen. Alsof de regisseur in de laatste twintig minuten alle losse eindjes snel snel aan elkaar moest knopen en daarbij de controle over het roer ietwat verliest.
Ondanks dat haastige einde serveert Petzold met Roter Himmel de ideale film om de nazomer mee in te zetten. Zijn zomerzoete ode aan onze al te menselijke hang naar zelfzucht in een wereld die letterlijk en figuurlijk in brand staat, smaakt naar meer. Want ook nu we de aarde onder onze voeten voelen verschroeien, moeten we af en toe zorgeloos kunnen wegdromen. En daar is geen geschikter scenario voor dan een reeks zwoele zomeravonden waarop de goulash en de rode wijn rijkelijk vloeien.
'Roter Himmel' kwam op 6 september 2023 in de Belgische zalen. In Nederland is de film sinds 31 augustus 2023 te zien.
Genoten van dit artikel? Neem een jaarabonnement op Humbug en ontvang elk kwartaal een oogstrelend magazine in je bus. Zo maak je meteen ook onafhankelijke filmjournalistiek mogelijk. Schrijf je hier in op onze wekelijkse nieuwsbrief.