Nightmare Alley, over een meester-manipulator die een koekje van eigen deeg kreeg, bleef vaagweg aan de oppervlakte steken. Maar met het betoverend mooie Pinocchio verkeert Guillermo del Toro opnieuw in grote vorm.
De 19de-eeuwse Italiaanse fabel Pinocchio van Carlo Collodi inspireerde Walt Disney anno 1940 tot een triomf van animatiekunst. In zijn tweede volwaardige film verlegde hij met technisch meesterschap grenzen door de toeschouwer mee te sleuren in een wonderbaarlijk universum, waarin ongebreidelde fantasie op volle toeren draaide.
Door de fatalistische plot (die te donker werd geacht voor het doelpubliek) en de dure productiekosten kwam ome Walt evenwel in nauwe schoentjes. Zo kon Pinocchio aanvankelijk rekenen op een eerder lauwe ontvangst. De dag van vandaag lijkt dat bijna onwezenlijk, maar gelukkig wist de film nadien alsnog de harten van miljoenen kijkers te veroveren en wordt hij tot de absolute kroonjuwelen van het huis van de muis gerekend.
Nieuwe interpretaties
Sindsdien leeft de legende van het houten poppetje, dat een hele weg aflegt vooraleer zijn droom in vervulling gaat, vrolijk verder – tegenwoordig is Pinocchio zelfs niet meer weg te cijferen. We worden om de oren geslagen met nieuwe interpretaties. Die zijn ambitieus in hun opzet, maar nooit volledig te rijmen met de origin story van Collodi. Althans niet zoals Disney daarin slaagde.
Met wisselend succes waagden enkele grote namen zich aan een nieuwe bewerking van het verhaal rond het populaire figuurtje. Ze worden nu het zwijgen opgelegd door Guillermo del Toro.
Heel wat grote namen (van Matteo Garrone en Roberto Benigni tot Robert Zemeckis) waagden zich met wisselend succes aan een nieuwe bewerking van het verhaal rond het populaire figuurtje. Ze worden nu allemaal het zwijgen opgelegd door Guillermo del Toro. De Mexicaanse regisseur die zichzelf op de internationale kaart prikte met het raadselachtige Cronos (1992) en de top van zijn kunnen bereikte met het verbluffende El laberinto del fauno (2006), broedde ettelijke jaren op dit passieproject, en heeft de oefening met glans doorstaan.
Del Toro eigende zich de vrijheid toe om een aantal zaken uit het verhaal te wijzigen of aan te vullen, maar dit staat de magie helemaal niet in de weg. Geppetto is nu getekend door het verlies van zijn zoontje, dat ten gevolge van een bombardement - we bevinden ons immers in volle oorlogstijd - het leven liet.
Jaren later is de houtsnijder verworden tot een getormenteerde dronkenlap. Hij is nog slechts een schim van zijn oude zelf. Wanneer hij alle leed, onbegrip en frustraties niet langer de baas kan, trekt Geppetto zich eindelijk nog eens terug in z’n atelier. Uit een ferme blok hout kapt hij daar een levensgrote marionet.
Het fascistische bewind van Mussolini drukt stevig zijn stempel op het verhaal, wat de film een stuk minder geschikt maakt voor de allerkleinsten.
Wat deze creatie zo bijzonder maakt, is dat ze gemodelleerd werd naar het evenbeeld van Geppetto’s fel beminde zoon, op wie hij al z’n idealen projecteerde. Als een fee dezelfde nacht de houten pop tot leven wekt, kan het geluk niet op. Maar Pinocchio worstelt om aan de verwachtingen van zijn schepper te voldoen.
Het eigenwijze joch weigert om naar ieders pijpen te dansen en valt in de handen van een malafide circusartiest. Met loze beloftes strooit die hem zand in de ogen.
Trainingskamp
Het fascistische bewind van Mussolini drukt stevig zijn stempel op het verhaal – wat de film een stuk minder geschikt maakt voor de allerkleinsten. Zo belandt Pinocchio op een gegeven moment in een militair trainingskamp, waar kinderen op meedogenloze wijze worden klaargestoomd om te vechten voor het vaderland.
Dat mag misschien allemaal wat zwaar op de hand klinken voor een sprookjesachtige familiefilm. De mooiste eigenschap van deze fijngevoelige stop motion-update, is de manier waarop die voor onze verbaasde ogen openbloeit, en vooral hoe Pinocchio een eigen ziel ingeblazen krijgt.
De mooiste eigenschap van deze fijngevoelige stop motion-update, is de manier waarop Pinocchio een eigen ziel ingeblazen krijgt.
Wanneer del Toro’s verbeelding op kruissnelheid komt, trekt de cineast alle registers open, zonder in overdrive te gaan. Hier en daar zorgen een paar misplaatste muzikale nummertjes voor een valse noot en dreigt het ritme al eens stokken in de wielen te steken.
Toch heeft Pinocchio alles in huis om jong en oud te bekoren. In zijn beste momenten kan hij zowaar zelfs wedijveren met de onsterfelijk geworden Disney-klassieker.
'Pinocchio' is sinds 23 november 2022 te zien in de bioscopen. Vanaf 9 december 2022 vind je de film ook op Netflix.
Genoten van dit artikel? Neem een jaarabonnement op Humbug en ontvang elk kwartaal een oogstrelend magazine in je bus. Zo maak je meteen ook onafhankelijke filmjournalistiek mogelijk.