Past lives zette het Sundance Film Festival in vuur en vlam en werd internationaal bedolven onder positieve recensies. Is het tedere drama van Celine Song een meesterwerk? Dat laten we graag nog wat in het midden, maar een prachtig staaltje empathische cinema die je overrompelt met ingetogen emoties en oprechte menselijkheid is deze film zeker.
Liefde moet pijn doen. Toch als het gaat over filmische romantiek. Tragische liefde is diegene die vaak het best werkt op het witte doek. Een vorm van liefde die wringt, klauwt, verlangt, tegenspartelt of gewoonweg onmogelijk is. Denk aan het verwoestende einde van Portrait de la jeune fille en feu (2019), het treinafscheid tussen Celia Johnson en Trevor Howard in Brief encounter (1946), de passie die niet kan zijn in In the mood for love (2000) of de stille begeerte in Moonlight (2016). Allemaal films waarin de centrale romance zich vast klauwt in je hart en nooit meer loslaat.
Past lives is zo’n film die je emoties op hun grondvesten doet daveren en zich vast haakt in elk greintje empathie dat door je aderen stroomt.
Past lives, het langspeeldebuut van de Zuid-Koreaans-Canadese filmmaakster Celine Song, is ook zo’n film die je emoties op hun grondvesten doet daveren en zich vast haakt in elk greintje empathie dat door je aderen stroomt. Dat doet het romantische drama via het verhaal van Na Young en Hae Sung. We ontmoeten ze als kinderen in Zuid-Korea. Ze zitten op dezelfde school, zijn goede vrienden en hebben elkaar lief. Aan die vriendschap en dat liefhebben komt abrupt een einde wanneer Na Young en haar gezin naar Canada en nadien naar de VS verhuizen. De twee worden jarenlang van elkaar gescheiden en verliezen elkaar volledig uit het oog.
De film toont vanaf dan hoe de twee elkaar over een periode van 24 jaar opnieuw ontmoeten, zowel via digitale weg als in levende lijve. Maar de complexloze vriendschap die ze als kinderen kenden, is niet meer. Hun levens zijn verschillende wegen uitgegaan, waardoor hun latere relatie wordt gekleurd door culturele verschillen, andere partners die hun levens zijn binnengestapt en uiteenlopende ideeën over de liefde en het lot.
Door tijd en ruimte
Song schets met Past lives geen film van grote emoties en hevig verlangen, wat dit tedere kleinood helemaal ten goede komt. Dit is een film over twee personen die op een bijzondere manier met elkaar verbonden zijn. Door hun jeugd, hun cultuur, maar ook de tijd. Past lives gaat over een verbintenis die werd gevormd – of vervormd – door het verloop van tijd en de ruimte die zich jarenlang tussen Na Young en Hae Sung bevond. Het is knap hoe Song je met de interacties tussen de twee protagonisten constant de invloed van die tijd en ruimte laat voelen. Na Young en Hae Sung proberen allebei te grijpen naar de liefde en de genegenheid die er ooit was tussen hen, maar het lot dat hen uit elkaar heeft gedreven, maakt dat een haast onmogelijke opdracht.
Song toont twee zachte zielen die opnieuw zoeken naar elkaar. Maar terwijl ze zoeken naar elkaar, raken ze ook verstrikt in subtiele cultuurverschillen.
Song toont ons twee zachte zielen die opnieuw zoeken naar elkaar. Maar terwijl ze zoeken naar elkaar, raken ze ook verstrikt in subtiele cultuurverschillen. Dit is een verhaal van mensen die niet enkel fysiek van elkaar gescheiden waren. Vooral Na Young staat als volwassene ver af van haar Zuid-Koreaanse roots. Haar Koreaanse identiteit heeft zich over de jaren heen verstrengeld met een Amerikaanse identiteit, iets wat haar uniek maakt, maar waar ze doorheen de film ook mee worstelt. Zeker als Hae Sung opnieuw opduikt.
Past lives is een prachtig en contemplatief voorbeeld van hoe cinema je empatisch vermogen kan uitbreiden en versterken. Niet iedereen weet hoe het voelt om twee identiteiten te hebben die zowel met elkaar worstelen als communiceren. Songs film slaagt erin om je dat te doen voelen zonder clichés boven te halen. Door humaan en oprecht uit de hoek te komen. En door geïnspireerd te zijn op persoonlijke ervaringen van Song. Heel even kan je je inbeelden wat het is om zowel thuis als ver van huis te zijn. En wat het is om niet altijd grip te hebben op je roots. Een film die dat nog niet zo lang geleden ook deed was Return to Seoul, al is de aanpak van Past Lives iets eleganter.
Kabbelende emoties
Een prachtig staaltje menselijkheid boven op een warme portie romantiek dus. Zoals eerder gezegd wordt de romantiek in Past lives je niet op de neus gedrukt. Dit is een film van blikken, woorden, intonaties en lichaamstaal. Vooral die lichaamstaal is immens belangrijk in Past lives. De manier waarop personages naar elkaar toe of van elkaar weg bewegen, zegt meer dan duizend woorden. Het drukt je weer even op het hart dat menselijke interactie en genegenheid zoveel meer is dan fysieke aanraking of het delen van lieve woordjes.
Een boodschap die je op een kalme, minzame manier krijgt toegediend. Past lives is een opvallend stille film. Waarin emoties kabbelen en de ruimte krijgen om te ademen. Song beperkt zich in de tijdspanne van 24 jaar ook tot het essentiële. Ook al gaat de film om met complexe thema’s, toch voelt het geheel nooit complex aan. De relaties die de revue passeren in dit drama worden uit de doeken gedaan in de vorm van delicate vignettes die niet meer emotie en narratief bevatten dan nodig. Ook de fijngevoelige muziek, de bescheiden cameravoering en de warme manier waarop zowel New York als Zuid-Korea zijn gefilmd, zetten dat in de verf. Je zou verwachten dat je uiteindelijk achterblijft met een film die te simplistisch in elkaar steekt en te mager is, maar niets is minder waar.
Past lives is een prachtige film voor een wereld waarin de emoties, gevoelens en ervaringen van mensen uit diaspora’s steeds meer gezien en gehoord worden.
Of Past lives hetzelfde hartverscheurende gewicht kent als In the mood for love, Moonlight of Brief encounter zal de tijd moeten uitwijzen. Maar tot dan zitten we opgescheept met een indrukwekkende oefening in fijngevoeligheid die op een zeer open manier identitaire en culturele vraagstukken onder de loep neemt. Past lives is een prachtige film voor een wereld waarin de emoties, gevoelens en ervaringen van mensen uit verschillende diaspora’s steeds meer gezien en gehoord mogen worden. Het reikt het cinemamedium een nieuwe lading tools aan om empathische verhalen te vertellen die we eerder nog nooit of toch weinig onder ogen krijgen. Past lives is dus weer een stapje vooruit. En breekt ondertussen stilletjes je hart. Heerlijk toch?
‘Past lives’ verschijnt 20 december 2023 in de Belgische bioscoop. In Nederland verscheen de film op 5 oktober 2023 in de zalen. Tijdens Film Fest Gent 2023 is Céline Songs debuut verschillende keren te zien. Klik hier voor meer info.
Lees je onze interviews, recensies en artikels graag? Waarom ons niet steunen voor €5, €10 of €25? Schrijf je hier in op onze wekelijkse nieuwsbrief.