In 2013 kondigde de legendarische Japanse grootmeester, Hayao Miyazaki, zijn laatste anime film aan met The wind rises. Maar tien jaar later is hij terug, mogelijk met zijn definitieve testament: The boy and the heron, een meesterwerk waarin hij en Studio Ghibli opnieuw hun creatieve genie etaleren.
Voor zijn nieuwste animatiefilm baseerde Miyazaki zich op een boek van Genzaburō Yoshino uit 1937, How do you live. Hoewel Miyazaki met het canonieke Japanse kinderboek slechts het centrale thema deelt, is The boy and the heron toch een diepgaande coming-of-age-animatiefilm. Het vertelt het verhaal van de jonge Mahito Maki (Santoki) die door een blauwe reiger wordt meegenomen naar een betoverende fantasywereld, die verborgen ligt onder de toren in de tuin.
De oom van Mahito heeft met de krachten van een meteoriet die ooit ter plaatse insloeg, een parallelle wereld gecreëerd. Hij bouwt een complexe puzzel van verschillend gevormde bouwblokjes, die elk een bouwsteen vormen in deze alternatieve realiteit. De vreedzame wereld die hij beoogt te scheppen, is echter nog niet perfect en Mahito wordt opgeroepen om de taak tot een goed einde te brengen. De jonge knaap staat voor de uitdaging om een harmonieuzer pad te kiezen, ver weg van de chaotische schaduwen van het Japanse oorlogsverleden.
Meesterlijk testament
The boy and the heron voelt als Miyazaki's meesterlijke testament waarin al zijn drijfveren samenkomen. Dat wil wat zeggen. De Japanse grootmeester van anime staat immers al lang synoniem voor tijdloze meesterwerken zoals My neighbor Totoro, Spirited away en Princess Mononoke. Met The boy and the heron, waarin al zijn drijfveren samenkomen, voegt hij daar nu een meesterlijk testament aan toe. De film reflecteert over geweld, onzekerheid en de verantwoordelijkheid die we dragen ten opzichte van toekomstige generaties. Tevens benadrukt het de diepe band die we met onze voorouders delen en de kracht van creativiteit om alternatieve realiteiten te scheppen. Verbeelding en hoop gaan bij Miyazaki hand in hand.
The boy and the heron voelt als Miyazaki's meesterlijke testament waarin al zijn drijfveren samenkomen.
Ook werkelijkheid en verbeelding verweeft hij mooi in zijn nieuwste animatieparel. Niet enkel op het niveau van de film. Zo vinden de personages in de echte wereld waar Mahito leeft hun tegenhangers in de verborgen wereld van de toren, waar deuren doorgangen vormen naar andere tijdperken en realiteiten. Het thema van goede en betrouwbare relaties als basis voor een harmonieuze samenleving loopt als een rode draad door de film.
Ook op het niveau van het verhaal. Zo bevat Miyazaki’s film veel autobiografische elementen, waarbij de achtergrond van de Pacifische oorlog (WOII in Azië) een grote rol speelt. De vrijwilligers die naar het front worden gestuurd, de voedselschaarste: het doet sterk denken aan Miyazaki's eigen jeugd. Zijn moeder wordt ook beschouwd als de inspiratie voor de vele sterke vrouwelijke personages in zijn animatiewerken.
Het succes van de film bewijst nogmaals dat een meester als Miyazaki geen krans nodig heeft.
Naar verluidt is The boy and the heron de duurste Japanse film ooit gemaakt. Opmerkelijk, want de film ging in première zonder voorafgaande promotiecampagne: geen trailers, geen synopsis of castingdetails. Het succes van de film bewijst nogmaals dat een meester als Miyazaki geen krans nodig heeft. Met zijn oog voor detail, doordachte composities en het gebruik van kleuren en licht toont hij opnieuw zijn meesterschap. Hoewel de film een reiger in zijn titel heeft, lijkt de gedachte aan een ontroerende zwanenzang nooit ver weg.
The boy and the heron is vanaf 1 november 2023 in België te zien. In Nederland speelt Hayao Miyazaki’s film vanaf 27 december 2023.
Genoten van dit artikel? Neem een abonnement op Humbug en ontvang elk kwartaal een oogstrelend magazine in je bus. Zo maak je meteen ook onafhankelijke filmjournalistiek mogelijk. Schrijf je hier in op onze wekelijkse nieuwsbrief.