Met Plus que jamais richt Emily Atef onze blik op wat we maar al te graag negeren: de dood. Ze benadrukt de fragiliteit en schoonheid van een stervensproces en roept op niet over maar met mensen op sterven te praten.
‘What to do when you are dying?’ De 33-jarige Hélène (Vicky Krieps) zoekt het internet af naar goede raad. Ze lijdt aan longfibrose – haar longweefsel zal uiteindelijk zo dik worden dat ze niet langer kan ademen en stikt – en ziet de toekomst somber maar realistisch in. Met Plus que jamais wil de Frans-Iraanse regisseur Emily Atef echter aantonen hoe zinloos die vraag is. Ze pleit voor een emancipatie van de stervende: niet zij die in verdriet achterblijven, maar zij die heengaan mogen kiezen wat ze doen terwijl ze sterven.
Buiten adem
Die tijd wil Hélène invullen door dichter bij de natuur en zichzelf te komen. Op uitnodiging van een mysterieuze Mister, wiens blog ze tegenkomt tijdens haar korte online zoektocht, trekt ze naar Noorwegen. Ze is op zoek naar verlichting, maar kan niet slapen van het felle zonlicht. Ze wil afstand van haar dagelijkse leven, waarin ze constant geconfronteerd wordt met het leven dat ze zal achterlaten, maar beklimt al op dag één de plaatselijke WiFi-heuvel op zoek naar een connectie met het thuisfront. Ze verlangt naar adem, maar wandelt zich te pletter in de Noorse bergen.
Plus que jamais toont hoe elkaar verlaten een daad van liefde is, hoe afstand nabijheid juist kan vergroten.
Haar bezorgde man, gespeeld door de recent overleden Gaspard Ulliel, blijft thuis achter. Hij wil dat Hélène een longtransplantatie ondergaat, maar moet met lede ogen aanschouwen hoe ze alsmaar langer wegblijft. Geduldig laat Atif de tijd haar werk doen: Hélène leert verwoorden waarom ze zich zo zorgeloos voelt in haar nieuwe thuis en haar man leert begrijpen waarom ze daar zo graag wil blijven, weg van hem en zonder hem. Atif toont hoe elkaar verlaten een daad van liefde is, hoe afstand nabijheid juist kan vergroten.
Wachten op de dood
Die verwarmende boodschap ten spijt, komt dit keerpunt – het moment waarop het plot haar hoogtepunt bereikt en het koppel zich met elkaar verzoent – wat te laat. Niet te laat om hun relatie te redden, maar om de spanningsboog van het verhaal in stand te houden. Alles wat eraan voorafgaat, en met name de eerste sequentie waarin Hélène thuis in Frankrijk haar reis voorbereidt, voelen als een ellenlange inleiding tot een apotheose die op de valreep toch nog verschijnt.
Dat Hélène haar eigen leven ervaart als een eindig wachten op de dood maakt dit gebrek aan narratief ritme niet goed, maar plaatst het wel in perspectief. Net als het water dat langs Hélènes hut stroomt, kabbelt haar leven verder. Van de bron tot aan de zee.
‘Plus que jamais’ is vanaf 30 november 2022 in de Belgische bioscopen te zien. In Nederland is de film vanaf 1 december 2022 te zien.
Genoten van dit artikel? Neem een jaarabonnement op Humbug en ontvang elk kwartaal een oogstrelend magazine in je bus. Zo maak je meteen ook onafhankelijke filmjournalistiek mogelijk.