Is het grote scherm een venster geworden waardoor we liefst gewoon naar
buiten kijken? Het lijkt er immers steeds meer op dat hoe dieper een film geworteld is in de werkelijke wereld, hoe meer die ons prikkelt. ‘Gebaseerd op ware feiten’ is verworden tot een populair marketingtool. Reden genoeg om in dit nummer dat spanningsveld tussen feiten en fictie op te zoeken.
Natuurlijk kun je er ook gaan schuilen voor regen en wind, maar in de eerste plaats stappen we toch de bioscoop binnen om te ontsnappen aan de realiteit. Dat idee maakte bijna honderd jaar geleden opgang. De beurscrash van 1929 en de Grote Depressie die volgde, zwengelde het verlangen aan naar een wereld die je je dagelijkse zorgen deed vergeten. Een latere klassieker als The wizard of Oz was net daardoor een fenomenaal kassucces.
Ontsnappen willen we vandaag nog altijd, maar het hoeft schijnbaar niet meer zo radicaal als vroeger. Meer zelfs: hoe dieper een speelfilm geworteld is in de werkelijke wereld, hoe meer die ons prikkelt. Alsof we onze fictie enkel nog zo echt mogelijk lusten. ‘Gebaseerd op ware feiten’ is verworden tot een populair marketingtool. Reden genoeg om in dit nummer dat spanningsveld tussen feiten en fictie op te zoeken.
Bedrieglijke biopics
Dat doen overigens veel films op een frisse manier. Denk maar aan hoe Tár het idee wekte een biopic te zijn over dirigent Lydia Tár. Tot bleek dat zij helemaal niet bestaat. Net als de 19e-eeuwse priester uit het IJslandse Godland, terwijl Hlynur Pálmason zijn crew had wijsgemaakt dat zijn onverbiddelijke film uitgerekend van enkele overgeleverde foto’s van die man was vertrokken. Larie, zo gaf hij later toe. Waar komt die honger naar op feiten gebaseerde films en opgevoerd realisme vandaan? En hoe speelt de filmwereld daar voorts nog op in?
Waar komt die honger naar op feiten gebaseerde films en opgevoerd realisme vandaan? En hoe speelt de filmwereld daar voorts nog op in?
Tegelijk stellen we vast dat het documentaire genre net spectaculairder wil uitpakken, alsof uitgerekend daar de feiten maar bijzaak zijn. Het is een tendens die brede, nieuwe vragen opwerpt, bijvoorbeeld naar de waarachtigheid van castingkeuzes in fictie. Wie mag wie spelen? Mogen heteromannen als Ethan Hawke en Pedro Pascal geen homokoppel spelen? Het is een discussie die sterk leeft, vooral doordat er nu meer aandacht is voor het gebrek aan kansen waar minderheden moeten tegen opboksen.
Feit, fictie en frictie
Laat de realiteit zich wel vangen op het witte doek? Er is niet één enkele film over de Tweede Wereldoorlog, maar net een hele batterij van onderling heel andere films. Ze illustreren hoe sterk de kijk op zo’n gebeurtenis uiteen kan lopen. Tegelijk zeggen ze evenveel over de maker als over de periode waarin de film tot stand kwam. Hoeveel realiteit schuilt er dan in, als ze zich onderling vaak zelfs niet laten vergelijken?
De frictie tussen feiten en fictie roept vragen op, dat staat vast.
Dat we niettemin verwachten dat films de werkelijkheid dicht op de huid zitten, blijkt uit de waardering die acteurs te beurt valt. Hebben ze de hoofdrol in een biopic, en vertolken ze dus een bestaand persoon, dan maken ze statistisch meer kans om hun prestatie met een Oscar bekroond te zien. Zo ontstaat de indruk dat een doorgedreven imitatie voorgaat op een gedurfde, minder letterlijke interpretatie die iets tracht toe te voegen. Is dat dan geen bedenkelijke trend? De frictie tussen feiten en fictie roept vragen op, dat staat vast.
Ontdek het allemaal zelf in ons negende nummer. Pik een exemplaar op bij een van de vele verkooppunten. Of koop het in onze webshop. Wie eerdere nummers miste, kan die ook nabestellen (zolang de voorraad strekt).
Werkten mee aan dit nummer:
Kernredactie: Ruben Aerts, Johannes De Breuker, Emma Geets, Fien Meynendonckx, Hanne Schelstraete.
Redacteurs: Robin Broos, Matthias De Bondt, Atalya De Cock, Ben De Smet, Doreen Hendrikx, Thomas Heerma van Voss, Kasper Hokke, Andreas Ilegems, Robin Kramer, Omar Larabi, Amra Nurkovic, Baptiste Painblanc, Jeroen Struys, Jolan Urkens, Shalini Van den Langenbergh, Jimmy Van der Velde, Anneleen van Kuyck, Remo Verdickt, Cisse Wyn.
Illustratoren: Brecht Vandenbroucke, Lisa de Vriese, Joep Brouwer, Studio Knets, Sara Mertens, Kaat Mondelaers, Ellen Vanhoutte, Jan Willemse en Doublebill.design