Ryûsuke Hamaguchi brengt dit voorjaar niet één maar twee filmparels uit: Drive my car en Wheel of fortune and fantasy. Reden genoeg om zelf te ontdekken waarom de Japanse cineast tegenwoordig bedolven wordt onder lofbetuigingen en recent nog de Oscar won voor Beste internationale film.
Ryûsuke Hamaguchi was amper 29 toen hij in 2007 met een remake van Andrej Tarkovski’s Solaris debuteerde. Sindsdien bouwde hij aan een indrukwekkend palmares, met films als het vijf uur durende Happy hour (2015) en Asako I & II.
Toch is het pas met het intimistische Drive my car (Doraibu mai kâ) – dat in Cannes met de prijs voor het beste scenario ging lopen en onlangs vier Oscarnominaties bemachtigde, waarvan hij er één wist te verzilveren – en de nakende release van Wheel of fortune and fantasy (Gûzen to sôzô) – de Zilveren Beer-winnaar van vorig jaar – dat zijn uitzonderlijke talent plots breder opgemerkt wordt.
Rondjes rijden
Toen Hamaguchi het kortverhaal Drive my car van Haruki Murikami ontdekte, dat deel uitmaakt van de in 2014 verschenen bundel Mannen zonder vrouw, zag de cineast er meteen een goede film in. Hoewel verfilmingen van de Japanse bestsellerauteur al meermaals flopten, waren Norwegian wood (2010) van Tran Anh Hung en het uitstekende Burning (2018) van Lee Chang-Dong wel een schot in de roos. Daar mag nu het beheerste kleinood Drive my car gerust aan toegevoegd worden.
Toen Hamaguchi het kortverhaal Drive my car van Haruki Murikami ontdekte, zag de cineast er meteen een goede film in.
De negende langspeelfilm van Ryûsuke Hamaguchi vertelt over Yûsuke Kafuku (Hidetoshi Nishijima), een theaterregisseur die een zware emotionele klap te verwerken kreeg. De gevolgen daarvan zijn nog steeds voelbaar als hij naar Hiroshima reist om er tijdens een festival een adaptatie van Anton Tsjechovs Oom Wanja op te voeren. Daar ontmoet hij de schuchtere jonge vrouw Misaki Watari (Toko Miura) die hem als chauffeur wordt toegewezen en hem in zijn rode Saab rondrijdt.
Drive my car duurt een volle drie uur en schiet aanvankelijk moeizaam uit de startblokken. Hamaguchi’s portret heeft tijd nodig om te rijpen. Het is een film waarin veel onuitgesproken blijft of tussen de regels gebeurt, en ogenschijnlijk eenvoudige verhaallijnen langzaam een diepere betekenis krijgen. Drive my car kent dan ook verschillende hoogtepunten, al is de scène waarin Yûsuke en Misaki elkaar omhelzen de mooiste. Middenin een winters en sneeuwwit landschap toont Hamaguchi treffend hoe twee ‘verloren’ zielen eindelijk in het reine zijn gekomen met het verleden, en zichzelf.
Drieluik over de speling van het lot
Wheel of fortune and fantasy is dan weer een fijnzinnig drieluik over toeval, verbeelding en de speling van het lot, dat Hamaguchi vergelijkingen opleverde met Jacques Rivette en Éric Rohmer. Zoals bij elke anthologiereeks is het ene segment al meer geslaagd dan het andere, maar de film is beter dan de som van zijn delen. Hoewel de drie hoofdstukken geen enkel verband hebben met elkaar, zijn ze ieder op hun manier goed gestoffeerd en uit het leven gegrepen.
Wheel of fortune and fantasy is een fijnzinnig drieluik over toeval, verbeelding en de speling van het lot
Wheel of fortune and fantasy opent met een taxirit, waarbij een meisje onverbloemd uit de biecht klapt over haar date (met wie ze meteen een grote verbondenheid voelde), zonder te weten dat de jongen in kwestie de ex is van haar boezemvriendin, met wie ze het gesprek voert. In het middelste deel leren we een rijke vrouw kennen en draait alles om een bizarre verleidingspoging die de mist in gaat – inclusief een op wraak beluste student. In het slotdeel worden twee klasgenoten uit de middelbare school na twintig jaar herenigd, maar blijkt de bijeenkomst het gevolg te zijn van een misverstand. Mooi is hoe de regisseur zich tot een stille observator ontpopt en de verschillende episodes op een kier laat staan, zodat het lijkt alsof de personages gewoon verder hun eigen weg zouden kunnen gaan, zonder dat ze elkaar voor de voeten lopen.
Samen vormen Drive my car en Wheel of fortune and fantasy de geknipte introductie tot het werk van deze unieke Japanse filmregisseur die zich nauw verwant voelt met zijn iconische landgenoot Mikio Naruse (Ukigomo) en een groot bewonderaar is van John Cassavetes, de pionier van Amerikaanse onafhankelijke cinema.
'Drive my car' speelt vanaf 2 maart 2022 in de Belgische zalen, vanaf 24 maart 2022 in de Nederlandse zalen. Voor 'Wheel of fortune and fantasy' is de release 27 april 2022 (België) en 16 juni 2022 (Nederland).
Genoten van dit artikel? Neem een jaarabonnement op Humbug en ontvang elk kwartaal een oogstrelend magazine in je bus. Zo maak je meteen ook onafhankelijke filmjournalistiek mogelijk.