Met cafés en filmzalen die straks weer openen, staan sommigen voor de keuze: doorzakken in de kroeg of onderuitzakken in de bioscoop? Dankzij Oscarwinnaar Drunk is dat dilemma gelukkig snel beslecht. Al legt Thomas Vinterberg in die film wel een ongemakkelijke waarheid bloot: cinema heeft een drankprobleem.
Als geur de volgende dimensie is die aan onze bioscoopervaring wordt toegevoegd, dan zullen de bioscopen van de toekomst hoogstwaarschijnlijk naar verschaald bier ruiken. Want van Who’s afraid of Virginia Woolf en Barfly over Leaving Las Vegas en A star is born tot het recente Drunk: geen enkel luchtje waait harder door de filmgeschiedenis dan dit muffe aroma. Thomas Vinterberg sluit zich met zijn Oscarwinnende film aan bij die andere filmmakers die in alcoholisme een liederlijk drama in verschillende bedrijven zien.
Geen enkel luchtje waait harder door de filmgeschiedenis dan het muffe aroma van verschaald bier.
In zijn jongste film volgt de Deense cineast van Jagten immers vier leerkrachten die het op een zuipen zetten. Zij het eerst met de rem erop. Na een beschonken verjaardagsdiner beslist de kleurloze geschiedenisleerkracht Martin – een uitmuntende Mads Mikkelsen – om de these van Finn Skårderud te testen. Deze Noorse psychotherapeut beweerde dat de mens een natuurlijk alcoholtekort heeft van een halve promille. Indien dat gebrek tijdig aangevuld wordt, openbaart zich het leven zoals het zou moeten zijn: sociaal, ontspannen en vrolijk.
Grijze mus op rode wijn
Dat klinkt de grijze geschiedenisleerkracht als muziek van de dronken Deense pianist Klaus Heerfordt in de oren. Net daarvoor kreeg Martin van zijn studenten namelijk nog te horen dat ze zijn lessen slaapverwekkend vinden. Onzeker vraagt hij aan zijn vrouw of hij saai is geworden. ‘Vergeleken met toen je jong was? Ja, je bent niet meer dezelfde Martin.’ Voor de eens veelbelovende jazzdanser en student is dat de druppel. De volgende dag begint hij zelfverzekerd met een stevige slok en walst hij als herboren zijn klaslokaal in.
Zo bevestigt Vinterberg een oud cliché. Dat voor de gewone man alcohol is wat spinazie voor Popeye betekent, of spandex voor een superheld: hét wondermiddel om van het gewone tot het buitengewone door te breken. De hoogtes en de laagtes die met alcoholmisbruik gepaard gaan, krijgen kijkers er gratis bij.
Voor de gewone man is alcohol wat spinazie voor Popeye betekent, of spandex voor een superheld.
Daarnaast volgt Drunk ook de klassieke spanningsboog van een wild avondje uit. Meestal beginnen deze bescheiden, maar enkele drankjes later wordt er vlotjes door het point of no return gedronken en belanden bingers in een gelukzalige staat. Daags erna zorgt een ellendige kater of klaterende kotspartij wel weer voor catharsis. Drunk volgt dit proces stap voor stap middels de leerkrachten die deze stadia proefondervindelijk onderzoeken voor hun ‘briljant psychologisch essay’. Bescheidenheid is blijkbaar het eerste dat sneuvelt bij een binge-avondje. Vinterberg vangt die roes in een bedwelmende, frivole stijl terwijl hij hun tragiek net lang genoeg laat trekken in ontsmettingsalcohol om de ergste pijnen te verdoven.
Dodelijk routines
Naast een ideaal smeermiddel voor een soepele spanningsboog en een wondermiddel om een kabbelend leventje tot een emotionele roetsjbaan op te kloppen, is alcohol ook de gedroomde partner in crime voor scenaristen. Zo laat de gesloten Martin tijdens het eerder vernoemde verjaardagsdiner na enkele drankjes plots zijn tranen en onderdrukte gevoelens de vrije loop. Niets gemakkelijker om psychologische diepgang te creëren dan stille waters aan te lengen met liters wijn om zo hun diepe gronden te tonen.
Stille waters aanlengen met liters wijn is de gemakkelijkste manier om psychologische diepgang te creëren.
Om over het ‘zwarte gat’ nog te zwijgen. Dronkaards zijn waarschijnlijk de beste detectives omdat ze de puzzelstukjes van hun braspartijen honderden keren opnieuw moeten leggen om hun sleutel of portemonnee terug te vinden. Wie ooit The girl on the train zag, de verfilming van Paula Hawkins’ bestseller met Emily Blunt als de beschonken titelfiguur, weet dat dorstige personages onbetrouwbare vertellers zijn die zich andere dingen herinneren zodra ze van hun delirium neerdalen.
Toch is Drunk geen typisch toogverhaal. Vinterberg laaft zich gelukkig niet aan die bron van verslavingclichés die zo rijkelijk vloeien in tragische films als Bradley Cooper’s A star is born of The way back, het sportdrama uit 2020 waarin Ben Affleck een dronken basketbalcoach speelt. Want in tegenstelling tot veel van die personages kicken de leerkrachten uit Drunk niet af van het leven, ze omarmen het weer. Want voor Martin en co zijn vastgeroeste gewoontes dodelijker dan drank. Alleen beseft niet iedereen dat ook drank een routine kan worden. Santé!
'Drunk' is vanaf 9 juni in de bioscoop te zien.
Illustratie: Françoise Beck
Genoten van dit artikel? Neem een jaarabonnement op Humbug en ontvang elk kwartaal een oogstrelend magazine in je bus. Zo maak je meteen ook onafhankelijke filmjournalistiek mogelijk.